Ζωντανή περιήγηση στα γεγονότα του Μακεδονικού Αγώνα, που διαδραματίστηκαν στην λίμνη Λουδία- Γιαννιτσών, και τα οποία με γλαφυρό τρόπο αποτύπωσε η Πηνελόπη Δέλτα στο ιστορικό μυθιστόρημα «Τα Μυστικά του Βάλτου», θα βιώνουν οι επισκέπτες της Κρύας Βρύσης Πέλλας, με την υλοποίηση του σχεδιασμού των τοπικών αρχών, για τη δημιουργία Υπαίθριου Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα.
Το σχέδιο περιλαμβάνει τη δημιουργία μιας ακριβούς μικρογραφίας της λίμνης -έχει αποξηρανθεί το 1936, όπου καταγράφηκαν ορισμένες από τις πιο ηρωικές στιγμές της μάχης για τη Μακεδονία, κατά την περίοδο 1904-1908, όταν κυρίαρχος στόχος των ελλήνων παραγόντων ήταν να επιτευχθεί στρατιωτική υπεροχή έναντι των βουλγαρικών ένοπλων ομάδων, που προσπαθούσαν να επιβάλλουν την κυριαρχία της βουλγαρικής εξαρχίας, έναντι του οικουμενικού πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης.
Η μικρογραφία θα αναδείξει, επίσης, τη ζωή των ανθρώπων που ζούσαν στις καλύβες μέσα στη λίμνη και τα παραλίμνια χωριά, οι οποίοι αποτέλεσαν το βασικό στόχο της αλλαγής της συνείδησης, στόχος για τον οποίο δεν χρησιμοποιήθηκαν μόνο στρατιωτικά, αλλά και πολλά άλλα μέσα, ακόμη και οι χρηματισμοί.
Τα διοικητικά όρια του Δήμου Κρύας Βρύσης βρίσκονται εντός των ορίων της πρώην λίμνης Λουδία- Γιαννιτσών, στην καρδιά του ιστορικού Βάλτου, εκεί όπου διαδραματίστηκαν τα γεγονότα του Μακεδονικού Αγώνα και περιγράφονται στο βιβλίο της Πηνελόπης Δέλτα, γι’ αυτό και είναι ο πλέον κατάλληλος τόπος για να γίνει το μουσείο, λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο δήμαρχος Κρύας Βρύσης, κ. Γιώργος Ναυροζίδης. Εδώ και τέσσερα χρόνια, προσθέτει, οι κάτοικοι της περιοχής έχουν συνεισφέρει στη συλλογή κειμηλίων της εποχής -όπλα, γεωργικά εργαλεία και οικοσκευές- για τον εμπλουτισμό των εκθεμάτων του μουσείου.
Το έργο, διευκρινίζει ο Δήμαρχος, έχει ενταχθεί στον προϋπολογισμό του Δήμου και μέχρι το Μάρτιο θα έχει γίνει η ανάθεση της μελέτης στον επιμελητή μουσείων, κ. Βασίλη Νικόλτσιο, ο οποίος είναι και διευθυντής του Ιδρύματος Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα, στη Θεσσαλονίκη.
Το πιστό «αντίγραφο» της λίμνης θα καταλαμβάνει 5,5 στρέμματα και θα έχει μέγιστο βάθος 2 μέτρα. Θα δημιουργηθεί μέσα στο, συνολικής έκτασης 147 στρεμμάτων, Οικολογικό Πάρκο του Δήμου και θα περιλαμβάνει αυτοφυή βούρλα και καλαμιές.
Μέσα στη λίμνη θα κατασκευαστούν τέσσερις καλύβες, όπως αυτές που κατασκεύαζαν στα αβαθή οι κάτοικοι των παραλίμνιων χωριών που ασχολούνταν με την αλιεία και χρησιμοποιήθηκαν από τους βούλγαρους ένοπλους και τους μακεδονομάχους.
Οι καλύβες της εποχής αποτελούνταν από πάτωμα φτιαγμένο από δοκάρια, καλάμια και χώμα τοποθετημένο πάνω σε πασσάλους που ήταν μπηγμένοι στο βυθό, τοίχο από πλεγμένα καλάμια, σκεπή χαμηλή καλαμένια και προστατευτικό περιτοίχισμα από κλαδιά, πέτρες και λάσπη και- σύμφωνα με τις ιστορικές αναφορές- ήταν σωστά οχυρά. Μέσα στις καλύβες που θα κατασκευαστούν θα υπάρχουν ομοιώματα μακεδονομάχων, σε φυσικό μέγεθος, και θα γίνονται αναπαραστάσεις των μαχών και γενικότερα των συνθηκών της ζωής των ανθρώπων της εποχής.
Οι μετακινήσεις των επισκεπτών ανάμεσα στη καλύβες θα γίνονται όπως ακριβώς γίνονταν και την εποχή που υπήρχε η λίμνη, δηλαδή με τις πλάβες, αυτοσχέδιες βάρκες, οι οποίες εξαιτίας του βαλτώδους της λίμνης δεν είχαν καρίνα από κάτω. "Τα αντίγραφα των πλαβών", υπογραμμίζει ο κ. Ναυροζίδης, "θα φροντίσουμε να πληρούν τις προδιαγραφές ασφαλείας, ώστε να επιτραπεί η μετακίνηση των επισκεπτών με αυτές".
Εξάλλου, σε μία αίθουσα 600 τετραγωνικών, που υπάρχει ήδη σε κτίριο εντός του Οικολογικού Πάρκου, θα στεγαστούν σε 40 προθήκες κειμήλια της περιόδου και θα γίνονται προβολές οπτικοακουστικού υλικού, κατά τις επισκέψεις σχολείων.
Σε πρώτη φάση, με την ανάθεση της μελέτης στον κ. Νικόλτσιο, θα πραγματοποιηθεί επιτόπιος έλεγχος του εξωτερικού χώρου, όπου θα εγκατασταθεί το πάρκο και έλεγχος του κτιρίου, όπου θα εγκατασταθεί το μουσείο εκθεμάτων και στην συνέχεια θα ξεκινήσουν τα έργα κατασκευής της λίμνης, των καλυβών και των πλαβών. Ο κ. Νικόλτσιος, εκτιμά ότι το εγχείρημα θα βρει μεγάλη ανταπόκριση και με τις επισκέψεις σχολείων από την ευρύτερη περιοχή θα συμβάλλει σε μία ολοκληρωμένη ενημέρωση των μαθητών για το φυσικό περιβάλλον, τον Βάλτο και τον Μακεδονικό Αγώνα.
«Ο πόλεμος έχει ημερομηνία αρχής και λήξης, ενώ Αγώνας σημαίνει μεμονωμένες συμπλοκές χωρίς αρχή και τέλος», αναφέρει ο κ. Νικόλτσιος, δίδοντας τη διάσταση των συνθηκών του Μακεδονικού Αγώνα που επιχειρείται να εκφραστεί μέσω της δημιουργίας του Υπαίθριου Μουσείου.
Ο κ. Νικόλτσιος εκτιμά ότι «Τα Μυστικά του Βάλτου», αποτελούν πολύτιμο «οδηγό» για την αναπαράσταση των γεγονότων της εποχής εκείνης. «Η Πηνελόπη Δέλτα είχε τη δυνατότητα να μελετήσει όλα τα αρχεία εκείνης της εποχής, να δει τους ανθρώπους, τις απόρρητες εκθέσεις των αξιωματικών μακεδονομάχων, μίλησε με τους ανθρώπους, είδε τα όπλα», διευκρινίζει, προσθέτοντας ότι υπάρχουν κάποια στοιχεία εξωπραγματικά λόγω του ότι πρόκειται για λογοτεχνικό κείμενο, οι πηγές της, ωστόσο, δεν κινούνται στη σφαίρα της φαντασίας.
ΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΛΟΥΚΑ
Σημείο αναφοράς για την περιοχή από την εποχή του Μακεδονικού Αγώνα αποτελεί το Μοναστήρι του Αγίου Λουκά, το οποίο καταγράφεται τόσο σε βιβλιογραφίες, αλλά και στα «Μυστικά του Βάλτου», ως το θρησκευτικό και εθνικό κέντρο της περιοχής. Στο Μοναστήρι αυτό λέγεται ότι ορκίστηκε η πρώτη Μακεδονική Άμυνα από ντόπιους κατοίκους μακεδονομάχους, με αρχηγό τον Γκόνο Γιώτα, ο οποίος, σύμφωνα με τις διηγήσεις, το επισκεπτόταν καθημερινά.
Ο Γκόνος Γιώτας καταγόταν από τον οικισμό «Πλούγαρ», δίπλα στο Μοναστήρι που σήμερα υπάρχει μόνο ως τοποθεσία του Δήμου Κρύας Βρύσης. Το Μοναστήρι βρίσκεται σε απόσταση 500 μέτρων από το χώρο όπου θα γίνει το Υπαίθριο Μουσείο, και δίπλα στο κτήμα όπου κατοικούσε σε μία αγροικία ο Γκόνος Γιώτας. Οι κληρονόμοι του το πούλησαν και το οίκημα γκρεμίστηκε, ενώ μέχρι σήμερα δεν έχει ανεγερθεί κάτι άλλο στο χώρο.
Η ΛΙΜΝΗ
Ως το 1933 η λίμνη - βάλτος των Γιαννιτσών είχε μεγάλη έκταση λόγω της τροφοδότησης από τους ποταμούς Mογλενίτσα (Aνω Λουδία), Bόδα (Eδεσσαίο), Aραπίτσα, Tριπόταμο, καθώς και μικρότερα ρέματα του Πάικου. Η κυρίως έκτασή της έφθανε τα 10.000 στρέμματα και η υπόλοιπη, περίπου 340.000 στρέμματα, ήταν αβαθή τέλματα, με πλούσια βλάστηση από υδροχαρή φυτά, υδρόβια ζώα, κουνούπια και ελονοσία, τη μάστιγα της περιοχής.
Είναι χαρακτηριστικό ότι οι στατιστικές της περιοχής αναφέρουν ότι πριν την αποξήρανση της λίμνης στους 100 θανάτους οι 70 οφείλονταν στην ελονοσία, οι 25 σε τυφοειδή πυρετό και μόλις οι 5 σε άλλες αιτίες. Έτσι η αποξήρανσή της ήταν επιτακτική ανάγκη. Το 1928 άρχισε το πολύπλοκο έργο από την εταιρία The Foundation Company και ολοκληρώθηκε το 1936, αποδίδοντας σε ακτήμονες, κυρίως από την Mικρά Aσία, 288.750 στρέμματα εύφορου εδάφους για δενδροκαλλιέργειες, καπνά, βαμβάκια, σπαράγγια.
ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΤΟΥ ΥΠΑΙΘΡΙΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ
Ο Δήμαρχος της Κρύας Βρύσης εκτιμά ότι για το σύνολο των εργασιών κατασκευής του Υπαίθριου Μουσείου απαιτούνται κονδύλια ύψους 100.000 ευρώ, σημειώνοντας ότι επιπρόσθετα θα υπάρξει «πολύ προσωπική δουλειά από τα συνεργεία του Δήμου και ανθρώπους που έχουν προθυμοποιηθεί να βοηθήσουν εθελοντικά». Ο Δήμος έχει ζητήσει επιχορήγηση ύψους 20.000 ευρώ από το υπουργείο Μακεδονίας- Θράκης.
Η Νομαρχία Πέλλας θα χρηματοδοτήσει την δημιουργία του Υπαίθριου Μουσείου μέσα από Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους, με το ποσό που θα υποδειχθεί, μετά από την ολοκλήρωση της σχετικής μελέτης, δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Νομάρχης, κ. Μιχάλης Καραμάνης, κάνοντας λόγο για μία «προσπάθεια στήριξης των περιοχών που θεωρούνται υποβαθμισμένες, καθώς είχαν πλούσιο αγροτικό εισόδημα και τώρα είναι υπό διωγμό, και μία δυνατότητα ανάδειξης των ιστορικών γεγονότων του Μακεδονικού Αγώνα που διαδραματίστηκαν στην περιοχή».
Σύμφωνα με τον Νομάρχη μέσα στο 2008 θα δημοπρατηθεί μέσω της Τέταρτης Προγραμματικής Περιόδου και το κομμάτι του επαρχιακού οδικού δικτύου που συνδέει την Κρύα Βρύση με το Εθνικό Οδικό Δίκτυο, ώστε με την ολοκλήρωση του έργου να καθίσταται ακόμη πιο εύκολη η πρόσβαση στην περιοχή.
Η απόσταση της Κρύας Βρύσης από το κέντρο της Θεσσαλονίκης είναι 65 χιλιόμετρα και μπορεί να διανυθεί σε λιγότερο από πενήντα λεπτά μέσω της Εθνικής και της Εγνατίας Οδού, αλλά και από την παλιά Εθνική Οδό Θεσσαλονίκης- Βέροιας.
ΑΠΕ - ΜΠΕ (e-typos.com)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου