Δευτέρα 25 Φεβρουαρίου 2008

Χρειάζεσαι μετρητά;

Όταν πας για πρώτη φορά, σε παραμυθιάζουν με τα μπόνους. Σου λένε πως αν κλείσεις, για παράδειγμα, δέκα ραντεβού το τετράωρο επί 20 συνεχείς ημέρες, τότε θα έχεις μπόνους 200 ευρώ. Τα γεγονότα διαψεύδουν τις προσδοκίες σου στο άψε-σβήσε: Αν έχεις εμπειρία και καπατσοσύνη, μπορεί και να ξεπεράσεις τα δέκα ραντεβού, κι αν το κάνεις για 15 ­–ας πούμε­­­– συνεχείς εργάσιμες, σε τοποθετούν σε άλλη καμπάνια, ώστε να μη συμπληρώσεις εικοσαήμερο. Μ’ αυτόν τον τρόπο μπορεί να προωθείς 150-200 ραντεβού το δεκαπενθήμερο, βοηθώντας μια εταιρεία κατεψυγμένων προϊόντων να πλουτίσει, γεμίζοντας ταυτόχρονα την τσέπη του εργοδότη σου, ο οποίος αφενός παρουσιάζει έργο στην εταιρεία, αφετέρου σου στερεί τα χρήματα που τόσο απλόχερα σου έχει υποσχεθεί, χρήματα που χωρίς αμφιβολία σου χρωστάει. Εκείνο που συμβαίνει επομένως είναι μια κλοπή, προϊόν νομιμοποιημένης και καθιερωμένης απατεωνιάς. Φυσικά, αν τολμήσεις να μιλήσεις στον προϊστάμενο έχεις πάρει πόδι την ίδια στιγμή, και δεν υπάρχει ούτε ένα σωματείο που μπορεί να σε βοηθήσει, καμιά μορφή αλληλεγγύης ή οργάνωσης.
Οι συμβάσεις είναι συνήθως δίμηνες. Με την παρέλευση «του χρόνου σου», αγνοείς τα πάντα. Πας το πρώτο πρωί μετά τη λήξη του διμήνου και μαθαίνεις επιτόπου αν θα συνεχίσεις. Έχω δει μια κυρία να κλαίει κοιτώντας την τηλεφωνική συσκευή στο υποτυπώδες γραφείο-πόστο της, μη μπορώντας να πιστέψει πως ο εργοδότης δεν έχει ανανεώσει τη σύμβαση. Έγραψα όσο το δυνατόν συνοπτικότερα για τη φύση του ζητήματος πιστεύοντας πως χρειάζεται να διερευνηθεί κάπως συγκροτημένα ο τομέας του τηλεμάρκετινγκ σε ό,τι αφορά στο ανθρώπινο δυναμικό, που αντιμετωπίζεται ως αναλώσιμο αντικείμενο.
Όσο κι αν οι συνθήκες ζωής στην πόλη προκαλούν άγχος, ξέρεις πως στο πεζοδρόμιο έχεις μια στοιχειώδη ελευθερία – γεγονός που επιβεβαιώνεται όταν πια βρίσκεσαι σ’ έναν χώρο εργασίας διαμορφωμένο με τέτοιο τρόπο ώστε να σε χρησιμοποιεί με σκοπό το κέρρος. Κάπως έτσι ξερά και συνηθισμένα θα μπορούσα να ορίσω τον χώρο των υπαλλήλων βάσης του τηλεμάρκετινγκ (όπως και μυριάδες άλλους χώρους...).
Φαινομενικά, το τηλεμάρκετινγκ επιβιώνει χάρη στις καινοτόμες ιδέες των αποφοίτων πανεπιστημίων των ΗΠΑ και της βόρειας Ευρώπης. Η πραγματικότητα όμως είναι άλλη. Για να πουλήσεις ένα προϊόν δεν μπορείς ν’ αρκεστείς στην ποιότητά του. Χρειάζεσαι και την αντίστοιχη διαφήμιση και προώθηση του. Εκτός από τις διαφημίσεις στην τηλεόραση (οι οποίες κοστίζουν), έχεις ανάγκη από ένα φτηνό εργατικό δυναμικό, τον υπάλληλο βάσης –όρος λίγο -πολύ αυθαίρετος, που τον δημιούργησα για τις ανάγκες του συγκεκριμένου κειμένου που έχετε στα χέρια σας. Τον υπάλληλο βάσης θα τον βρεις στο πρόσωπο του φοιτητή, της φοιτήτριας, της νοικοκυράς, του άνεργου, που δεν έχουν πρόσβαση σε άλλους πόρους για να ζήσουν, και που οι περισσότεροι –όπως διαπίστωσα από κοντά– είναι τρομοκρατημένοι από την οικονομική ανέχεια.
Οι υπάλληλοι βάσης που εργάζονται αρκετούς μήνες στον ίδιο χώρο είναι εξαιρετικά ευέλικτοι στην επαφή τους με τους προϊσταμένους, και προωθούν, στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων, προϊόντα στα οποία δεν πιστεύουν και τα οποία οι ίδιοι δεν χρησιμοποιούν ή δεν έχουν τη δυνατότητα ν’ αποκτήσουν.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι κάθε είδους πιστωτικές κάρτες, αφού, για να διαθέσεις έστω και μία, χρειάζεται να δείξεις πόσο είναι το καθαρό ετήσιο εισόδημά σου. Οι οικονομικές δυνατότητες των υπαλλήλων βάσης είναι σαφώς περιορισμένες. Ένας έμπειρος υπάλληλος βάσης μπορεί σ’ έναν μήνα να προωθήσει 100 πιστωτικές κάρτες (δουλεύοντας σε τετράωρη βάρδια για είκοσι μέρες), αλλά οι πιθανότητες να εγκριθεί μία για τον ίδιο είναι ελάχιστες. Από την άλλη μεριά, ο ίδιος έχει ήδη μισήσει την ιδέα και μόνο τού να έχει πιστωτική κάρτα, γιατί, μετά από 60-80 τηλεφωνήματα μέσα σ’ ένα τετράωρο, τον έχουν βρίσει τουλάχιστον δέκα φορές άνθρωποι που κάνουν δύο δουλειές για να ξεχρεώσουν τις κάρτες τους.
Πρόκειται λοιπόν για μια δουλειά που οι καλομαθημένοι μάνατζερ, γόνοι εύπορων συνήθως οικογενειών, δεν πρόκειται ποτέ να μάθουν να κάνουν από μόνοι τους. Η επαφή με το μάνατζμεντ σε πανεπιστημιακό επίπεδο και η ατέλειωτη μελέτη των αντίστοιχων βιβλίων και εγχειριδίων δεν εξασφαλίζουν ποτέ και σε κανέναν την θεμελιώδη ανθρώπινη επαφή – στην καλύτερη περίπτωση, γίνεσαι ψαράς σε θολά νερά.
Η ανάγκη για το μεροκάματο φέρνει την αλληλεγγύη ανάμεσα στους υπαλλήλους βάσης, που με τη σειρά της δημιουργεί φιλίες και κουλτούρες μέσα στον ίδιο τον εργασιακό χώρο. Το σχόλιο «Τι λες ρε φίλε, θα σε κάνω συνέταιρο στην τσέπη μου;» ενός υποψήφιου αγοραστή μιας πιστωτικής κάρτας, αντί να σε κάνει ν’ αγανακτήσεις που έχασες την πώληση, σου φέρνει το χαμόγελο στα χείλη, είναι ένα σχόλιο που θες να το μοιραστείς και να το μεταδώσεις στους συναδέλφους σου. Από τους υποψήφιους πελάτες, που μόνο τη φωνή τους ακούς, παίρνεις μαθήματα ζωής που σου μειώνουν την αίσθηση της αποξένωσης.
Στο τέλος της βάρδιας –ακόμη και κατά τη διάρκειά της– οι υπάλληλοι βάσης μοιράζονται τις εμπειρίες τους, χαμογελούν, εκπλήσσονται από τον τρόπο έκφρασης και ομιλίας ορισμένων συναδέλφων τους, και νιώθουν ο ένας την κούραση του άλλου. Γεννιέται, έτσι, ένας μικρόκοσμος από κουλτούρες που βρίσκουν έδαφος στην κατανόηση του γεγονότος πως ο συνάδελφος που έχεις πλάι σου μοιράζεται παρόμοιες ανησυχίες με τις δικές σου, ακούει παρόμοια σχόλια από την άλλη άκρη της γραμμής και ίδιας ποιότητας βωμολοχίες. Ο καθένας κουβαλάει ένα οικογενειακό και κοινωνικό παρελθόν που του καθορίζει σε γενικές γραμμές τον τρόπο που θα μιλήσει, τον τρόπο που θ’ αναζητήσει επικοινωνία, τον τρόπο που θα κινηθεί σ’ έναν χώρο –είναι η προσωπική μας κουλτούρα που καθορίζει την ίδια μας τη ζωή, τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τα προβλήματα και τις στενοχώριες μας.
Στο χώρο βάσης του τηλεμάρκετινγκ έρχεσαι αντιμέτωπος με στερεότυπα και αναγκάζεσαι να πάρεις θέση. Θα μοιραστείς τη χαρά του φίλαθλου συνάδελφου ακόμη κι αν δεν είσαι ο ίδιος φίλαθλος, θα μάθεις για τις σπουδές των άλλων, θα μάθεις για το πώς αντιμετωπίζονται οι πολιτικοί και η πολιτική. Στις τηλεφωνικές δημοσκοπήσεις μαθαίνεις περισσότερα ως υπάλληλος βάσης παρά ως αναγνώστης μιας έγκυρης εφημερίδας. Μαθαίνεις, για παράδειγμα, πως ο κόσμος συνήθως ψηφίζει πελατειακά, αγωνιώντας για τη θέση των παιδιών του στην αυριανή κοινωνία. Ακούς τις εκφράσεις απογοήτευσης των συνομιλητών σου, ακόμη και εκμυστηρεύσεις ανθρώπων που δεν πρόκειται να συναντήσεις ποτέ. Κι όλα αυτά τα μοιράζεσαι με τους συναδέλφους σου. Βλέπεις πως ό,τι ήξερες για τη ζωή δεν ήταν αρκετό, και η φαντασία σου αρχίζει να γίνεται πιο γόνιμη.
Υπογράφων ανωνύμως με κωδικό do you need cash? (σε καλύτερους καιρούς θα υπογράψω επωνύμως).
Αθήνα, Γενάρης 2008
Προέλευση: Της επικαιρότηταςΔιεύθυνση: http://www.ardin.gr/page/issue.php?id=4b45667b-0335-fce9-7a67-0000766c

Δεν υπάρχουν σχόλια: